مراقبت از دندان

مراقبت از دندان ؛ دندان از سه قسمت مينا، عاج و پالپ تشكيل شده است، ميناي دندان قسمت پوشاننده سطح دندان و همان قسمتي است كه در شرايط عادي در دهان ديده مي شود، عاج قسمت زيرين مينا بوده و معمولا قسمتي است كه ورود به آن و تراش آن باعث ايجاد درد مي شود، پالپ مركزي ترين بافت دندان بوده و حاوي عصب، رگ خوني، سلول و مايع بافتي تغذيه كننده دندان و به عبارتي منشا زنده بودن دندان مي باشد.

همه افراد به دنبال داشتن دندان هاي سالم و زيبا هستند، مراجعه به دندانپزشكي جهت اقدامات درماني براي اكثر قريب به اتفاق انسان ها ناخوشايند و همراه با ترس و نگراني است، بنابراين همه به دنبال راه حلي براي مراقبت از دندان خود هستند.

پوسيدگي دنداني شايع ترين مشكلي است كه در دهان افراد ديده مي شود، به گونه اي كه به ندرت اتفاق مي افتد كه فردي در طول زندگي خود براي ترميم پوسيدگي و به اصطلاح عاميانه براي پر كردن دندان به دندانپزشك مراجعه نكرده باشد

علت ايجاد پوسيدگي دندان چيست؟چگونه مي توان جلوي ايجاد پوسيدگي را گرفت؟

ابتدا لازم است اطلاعات مختصري در خصوص چگونگي ايجاد پوسيدگي هاي دنداني داشته باشيد تا بتوانید مراقبت از دندان را اصولی و صحیح انجام دهید.

ميكروارگانيزم ها و به اصطلاح باكتري هاي مسبب پوسيدگي از مواد غذايي روي سطوح دنداني تغذيه مي كنند، اين باكتري ها با مصرف مواد غذايي كه در اثر عدم استفاده از مسواك به سطوح دنداني و بين دنداني چسبيده اند تغذيه كرده و در نتيجه اين تغذيه محصولات اسيدي توليد ميكنند. اين اسيد توليدشده مواد معدني دندان را در خود حل كرده و باعث تخريب بافت دندان مي شوند، اگر عدم رعايت بهداشت به صورت ادامه دار باشد، فعاليت باكتري ها نيز باعث تخريب پيشرونده دندان مي شود، اين تخريب در مرحله اول در ميناي دندان اتفاق مي افتد كه خوشبختانه در اين مرحله قابل كنترل بوده و مي توان با رعايت منظم بهداشت و استفاده از فلورايد پيشرفت آن را متوقف كرد، در غير اين صورت پوسيدگي به داخل عاج و سپس پالپ دندان نفوذ ميكند، پيشروي پوسيدگي به داخل پالپ نياز به درمان عصب كشي و يا درمان ريشه را ضروري مي كند، بنابراين واضح است مي توان با انجام مراقبت هاي لازم و ترميم پوسيدگي در مراحل اوليه از نياز به درمان ريشه جلوگيري كرد.

مقالات پیشنهادی: بهترین دندانپزشک زیبایی، طراحی لبخند، بلیچینگ

سه عامل بهداشت دهان و دندان، رژيم غذايي، كيفيت و كميت بزاق در ايجاد پوسيدگي و بالعكس در كنترل پوسيدگي هاي دنداني و مراقبت از دندان دخيل هستند.

در شرايط عادي مهمترين نكته رعايت بهداشت دهان مي باشد، با استفاده صحيح و منظم از مسواك و نخ دندان ميتوان سطوح دنداني را پاكسازي كرده و بنابراين جلوي تغذيه باكتري هاي ايجادكننده پوسيدگي را گرفت.

مسواک زدن صحیح دندان ها

توجه داشته باشيد نحوه استفاده از مسواك و نخ دندان به مراتب مهمتر از تعداد دفعات مي باشد، خيلي از افراد مراجعه مي كنند و عنوان ميكنند با وجود اينكه در طول روز دو يا سه بار مسواك مي زنند اما باز هم پوسيدگي هاي متعدد دنداني دارند. ممكن است نحوه استفاده از مسواك و نخ دندان در اين افراد به صورتي باشد كه همه قسمت هاي دندان را تميز نكرده و در بعضي قسمت ها مواد غذايي باقي بماند. متاسفانه افراد بسياري به اشتباه به روش مسواك زدن افقي عادت كرده اند، با اين روش مسواك زدن فقط قسمت مياني و لبه تاج دندان تميز شده و ناحيه طوق دندان پاكسازي نمي شود، همانطور كه در موارد بسياري پوسيدگي هاي متعدد ناحيه طوق دندان مشاهده مي شود كه همراه با التهاب لثه نيز مي باشد.

بهترين روش مسواك زدن براي پاكسازي همه نواحي تاج دندان روش چرخشي مي باشد، به اين صورت كه با قرار دادن موهاي مسواك روي لثه بالاي تاج دندان و حركت چرخشي دست تمام طول تاج دندان تميز خواهد شد. هر چند ممكن است علت هاي ديگري نيز وجود داشته باشد كه در ادامه توضيح داده خواهد شد.

نقش بزاق دهان در ایجاد پوسیدگی

بزاق دهان نيز در ابتلا و يا عدم ابتلا به پوسيدگي هاي دنداني بسيار مهم است، بزاق عامل شوينده مواد غذايي از سطح دندان است، به اين معني كه به صورت خودبه خود قسمت زيادي از مواد غذايي پس از غذا خوردن از سطح دندان شسته مي شود، واضح است هر چه مقدار بزاق بيشتر بوده و رقيق تر باشد، خاصيت شويندگي آن نيز بيشتر خواهد بود، و بالعكس بزاق كم و غليظ خاصيت شويندگي كمتري خواهد داشت.

در حالت عادي، مقدار و غلظت بزاق در افراد مختلف متفاوت است، اما برخي شرايط ممكن است سبب كاهش ترشح بزاق و خشكي دهان شود: مثل مصرف برخي از داروها، شيمي درماني، راديوتراپي ناحيه سروگردن، برخي از سندرم ها، استرس مزمن و… . متاسفانه ميزان پوسيدگي هاي دنداني و هم چنين سرعت پيشرفت پوسيدگي در اين افراد بسيار بالا مي باشد.

رژيم غذايي نيز تاثير بسياري در احتمال ابتلا به پوسيدگي هاي دنداني دارد، خوراكي هايي كه بافت چسبنده داشته و به سختي از سطح دندان تميز مي شوند (مثل ميوه خشك، چيپس و پفك، شكلات و…)، سبب افزايش پوسيدگي هاي دنداني مي شوند، بنابراين افرادي كه به مقدار بيشتري از اين غذاها مصرف مي كنند بايستي توجه داشته باشند با رعايت بيشتر بهداشت دهان از ايجاد پوسيدگي جلوگيري كنند.

استفاده از مسواك به تنهايي براي جلوگيري از ايجاد پوسيدگي كافي نمي باشد، زيرا نواحي بين دنداني توسط مسواك تميز نشده و حتما بايستي از نخ دندان استفاده شود.

مقالات پیشنهادی: روکش زیبایی دندان ، ترمیم تاج دندان ، لمینیت دندان

چه اقداماتي براي جلوگيري از پوسيدگي مي توان انجام داد؟

در افرادي كه ميزان پوسيدگي دنداني پاييني داشته و به ندرت دچار پوسيدگي مي شوند، چكاپ ساليانه توسط دندانپزشك براي معاينه داخل دهاني كافي بوده و نياز به اقدام ديگري نمي باشد. اما افرادي كه تعداد زيادي دندان ترميم شده (پر شده) داشته و يا ميزان ابتلا به پوسيدگي شان زياد است علاوه بر چكاپ با فواصل زماني كوتاهتر (هر ٦ ماه و حتي هر ٣ ماه يكبار)، ضروري است اقدامات پيشگيرانه بيشتر مثل فلورايدتراپي را مدنظر داشته باشند. فلورايد سبب مقاومت بيشتر بافت دندان در مقابل حملات پوسيدگي مي شود. فلورايدتراپي را ميتوان در مطب و توسط دندانپزشك انجام داد و يا با تجويز محصولات حاوي فلورايد توسط دندانپزشك، اين محصولات را كه به صورت دهانشويه، ژل، وارنيش و… هستند، تهيه كرده و در منزل طبق دستورالعمل روي محصول استفاده كرد. توجه كنيد هر دهانشويه اي براي منظور خاصي توليد مي شود، برخي دهانشويه ها به علت دارا بودن خواص آنتي باكتريال حتما بايستي با تجويز دندانپزشك استفاده شود، طول دوره مصرف اين دهانشويه ها محدود (براي مثال فقط يك هفته) مي باشد.

علاوه بر پوسيدگي هاي دنداني ساير مشكلاتي كه ميتواند در دهان و دندان هاي فرد ايجاد شود بيماري هاي لثه، شكستگي هاي دنداني، آسيب بافت هاي نرم و… مي باشد. سلامت لثه ممكن است به علل مختلفي مثل عدم رعايت بهداشت، بيماري هاي مادرزادي، ترميم ها و روكش هاي نامناسب، مصرف موادمخدر و… به خطر بيفتد.

با رعايت مناسب بهداشت دهان و دندان، عمل به توصيه هاي دندانپزشك و خودداري از رژيم پرخطر مي توان عمر دندان هاي خود را بالا برده و نياز به انجام درمان هاي دندانپزشكي را به حداقل رساند.

محصولات را كه به صورت دهانشويه، ژل، وارنيش و… هستند، تهيه كرده و در منزل طبق دستورالعمل روي محصول استفاده كرد. توجه كنيد هر دهانشويه اي براي منظور خاصي توليد مي شود، برخي دهانشويه ها به علت دارا بودن خواص آنتي باكتريال حتما بايستي با تجويز دندانپزشك استفاده شود، طول دوره مصرف اين دهانشويه ها محدود (براي مثال فقط يك هفته) مي باشد.